Τετάρτη 27 Μαΐου 2015

Θέματα και Απαντήσεις, Λατινικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης


 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΕΤΑΡΤΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2015
 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3)

 ΚΕΙΜΕΝΟ
 Id exemplum sutōrem quendam incitavit, ut corvum docēret parem salutatiōnem. Diu operam frustra impendēbat; quotiescumque avis non respondēbat, sutor dicere solēbat «Oleum et operam perdidi»

 Quodsi forte, ut fit plerumque, cecidērunt, tum intellegitur, quam fuerint inopes amicōrum. Hoc est quod Tarquinium dixisse ferunt exulantem: «Tum intellexi, quos fidos amīcos habuissem, quos infīdos, cum iam neutris gratiam referre poteram».

 Porcia, Bruti uxor, cum viri sui consilium de interficiendo Caesare cognovisset, cultellum tonsorium quasi unguium resecandōrum causā poposcit eōque velut forte elapso se vulnerāvit. Clamōre deinde ancillārum in cubiculum vocātus Brutus ad eam obiurgandam vēnit, quod tonsōris praeripuisset officium.

Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παραπάνω αποσπάσματα. Μονάδες 40

Παρατηρήσεις
 Β1α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις:
 parem : την αφαιρετική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος
 diu : τον συγκριτικό βαθμό inopes : τη γενική πληθυντικού αριθμού στο ίδιο γένος
 hoc : την ονομαστική πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος
 quos (το 1ο στο κείμενο) : την αφαιρετική ενικού αριθμού στο θηλυκό γένος
 neutris : την ονομαστική ενικού αριθμού στο αρσενικό γένος
 cultellum : την ονομαστική πληθυντικού αριθμού unguium : την κλητική πληθυντικού αριθμού
 se : τη δοτική ενικού αριθμού στο α΄ πρόσωπο
 eam : τη γενική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος
 Μονάδες 10

Β1β. «Id exemplum sutōrem quendam incitavit»: να μεταφέρετε τις λέξεις της παραπάνω πρότασης στον άλλον αριθμό.
 Μονάδες 5

 Β2. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα ν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: docēret : το σουπίνο στην αφαιρετική
 respondēbat : τη δοτική του γερουνδίου
solēbat : τη γενική πληθυντικού αριθμού της μετοχής ενεστώτα στο θηλυκό γένος
 perdidi : το α΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή
 fit : το γερουνδιακό στην ονομαστική ενικού αριθμού στο αρσενικό γένος
cecidērunt : τη δοτική πληθυντικού αριθμού της μετοχής μέλλοντα στο ουδέτερο γένος
 fuerint : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής μέλλοντα
dixisse : το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην άλλη φωνή
 ferunt : το γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα στην ίδια φωνή
referre : το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα στην άλλη φωνή
interficiendo cognovisset elapso :  το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα στην άλλη φωνή το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής μέλλοντα στην ίδια φωνή το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού
resecandōrum obiurgandam : : το γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής συντελεσμένου μέλλοντα στην άλλη φωνή το απαρέμφατο του παρακειμένου στην άλλη φωνή
 Μονάδες 15

Γ1α. «vocātus»: να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση, εισαγόμενη με τον χρονικό σύνδεσμο postquam (μονάδα 1) και να αιτιολογήσετε την εκφορά της (μονάδες 2).
Μονάδες 3

 Γ1β. «Tum intellexi, quos fidos amīcos habuissem»: να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ.
 Μονάδες 3

 Γ1γ. «Porcia, Bruti uxor, cultellum tonsorium poposcit»: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο, με εξάρτηση από το «Homines dicunt».
 Μονάδες 3

 Γ1δ. «quod Tarquinium dixisse ferunt exulantem»: να αναδιατυπώσετε την πρόταση αντικαθιστώντας το ρήμα ferunt με το ρήμα fertur. Να επιφέρετε τις απαραίτητες αλλαγές (μονάδες 4) και να τις αιτιολογήσετε (μονάδες 2).
 Μονάδες 6

 Γ2α. «Id exemplum sutōrem quendam incitavit, ut corvum docēret parem salutatiōnem»: να αναδιατυπώσετε την περίοδο αντικαθιστώντας το ρήμα της κύριας πρότασης incitavit με το ρήμα incitat. Να προβείτε στην απαραίτητη αλλαγή (μονάδα 1) και να την αιτιολογήσετε (μονάδες 2). Μονάδες 3

 Γ2β. «Quodsi forte cecidērunt, tum intellegitur»: να μετατρέψετε τον υποθετικό λόγο έτσι ώστε να εκφράζε ται αντίθεση προς την πραγματικότητα α) στο παρόν (μονάδες 2) και β) στο παρελθόν (μονάδες 2).
Μονάδες 4

Γ2γ. «Brutus ad eam obiurgandam vēnit»: να αποδώσετε με τέσσερις τρόπους τον υπογραμμισμένο προσδιορισμό του σκοπού (να μην αποδοθεί με τελική μετοχή).
 Μονάδες 8

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ’ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑΛ

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΛΑΤΙΝΙΚΑ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α1.
 Το παράδειγμα του παρακίνησε κάποιον παπουτσή να μάθει τον Ιδιο χαι­ρετισμό σε ένα κοράκι. Για πολύ καιρό κόπιαζε μάταια : κάθε φορά που το πουλί δεν απαντούσε, ο παπουτσής συνήθιζε να λέει: «Κρίμα στον κόπο μου!».
Αν όμως τύχει να χάσουν την αρχή2, όπως συνήθως συμβαίνει, τότε καταλαβαίνουν πόσο τους έλειπαν οι φίλοι3. Λένε πως, ο Ταρκύνιος όταν ήταν εξόριστος είπε αυτό (το λόγο): «Τότε μόνο κατάλαβα ποιοι μου ήταν αληθινοί φίλοι και ποιοι ψεύτικοι4, όταν δεν  μπορούσα πια να ανταποδώσω τις χάρες ούτε σε εκείνους ούτε σε αυτούς».
Σαν έμαθε η Πορκία. η γυναίκα του Βρούτου, το σχέδιο του άντρα της να δολοφονήσει τον Καίσαρα1, ζήτησε ένα ξυράφι μανικιουρίστα τάχα για να κόψει τα νύχια της και αυτοτραυματίστηκε2 με αυτό καθώς3 της γλίστρησε δήθεν τυχαία. Έπειτα ο Βρούτος, που οι υπη­ρέτριες τον κάλεσαν στην κρεβατοκάμαρα της με ξεφωνητά, ήλθε για να τη μαλώσει που τάχα4 είχε κλέψει την τέχνη του μανικιουρίστα.


Β1α.
Parem : pari
Diu: diutius
Inopes: inopum
Hoc: haec
Quos: quo
Neutris: neuter
Cultellum: cultelli
Unguium: ungues
Se: mihi
Eam: eius

Β1β.
Ea exempla sutores quosdam incitaverunt / incitavere.

Β2
Doceret: doctu
Respondebat: respondendo
Solebat: solentium
Perdidi: perdam
Fit: faciendus
Ceciderunt: casuris
Fuerint: sunto
Dixisse: diceremur
Ferunt: fert
Referre: referre
Interficiendo: interfice
Cognovisset: cognoscetis
Elapso: elaberentur
Resecandorum: resecuerit
Obiurgandam: obiurgavisse

Γ1α.
Postquam  (Brutus) vocatus est / vocatus erat
Ο χρονικός σύνδεσμος postquam συντάσσεται με οριστική παρακειμένου ( ή υπερσυντελίκου) γιατί δηλώνει το προτερόχρονο.

Γ1β.
Quow fidos amicos habui / habueram.

Γ1γ.
Homines dicunt Porciam, Bruti uxorem, cultellum tonsorium  poposcisse.

Γ1δ.
quod Tarquinius dixisse fertur exulans.
Το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου dixisse τίθεται σε ονομαστική πτώση ( Tarquinius) γιατί έχουμε ταυτοπροσωπία και παρατηρείται το φαινόμενο της άρσης του Λατινισμού. Το ειδικό απαρέμφατο εξαρτάται από λεκτικό προσωπικό ρήμα παθητικής φωνής (fertur). Η μετοχή exulantem, επειδή είναι συνημμένη στο υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου Tarquinium, τίθεται σε ονομαστική πτώση (exulans).

Γ2α.
Id exemplum sutorem quondam incitat, ut corvum doceat parem salutationem.
Η υποτακτική παρατατικού doceret τρέπεται σε υποτακτική ενεστώτα (doceat), γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (incitat). Στη δευτερεύουσα βουλητική πρόταση παρατηρείται ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων. Η πρόταση αναφέρεται στο παρόν.

Γ2β.
Α) quodsi  caderent, tum intellegeretur. (υπόθεση αντίθετη προς την πραγματικότητα στο παρόν).
B) quodsi cecidissent, tum intellectum esset. (υπόθεση αντίθετη προς την πραγματικότητα στο παρελθόν).

Γ2γ.
eam obiurgatum (αιτιατική του σουπίνο)
ut eam obiurgaret (δευτερεύουσα τελική πρόταση)
qui eam obiurgaret (δευτερεύουσα αναφορικη-τελική πρόταση)
eam obiurgandi causa/gratia (εμπρόθετη γενική του γερουνδίου με αντικείμενο σε αιτιατική- υποχρεωτική γερουνδιακή έλξη) : eius obiurgandae causa/gratia






Τρίτη 28 Απριλίου 2015

Η είδηση και το σχόλιο, Έκφραση-Έκθεση Β' Λυκείου

Η είδηση και το σχόλιο

Είδηση: 
Αποκαλούμε είδηση γενικά οτιδήποτε αναγγέλλεται, οτιδήποτε πληροφορείται κάποιος με 
κάθε μέσο επικοινωνίας. Το μέσο αυτό μπορεί να είναι είτε φυσικό (προσωπική επαφή, συζήτηση πρόσωπο με πρόσωπο), είτε τεχνητό (τηλέφωνο, επιστολή, ραδιόφωνο, τηλεόραση, τύπος).
Στη δημοσιογραφία, είδηση είναι κάθε πληροφορία που μας παρέχεται αναφορικά με κάποιο γεγονός που κεντρίζει το ενδιαφέρον λόγω σπανιότητας ή πρωτοτυπίας. Το εν λόγω γεγονός αξιολογείται ως σημαντικό για να ανακοινωθεί δημόσια. Με συντομία ή λεπτομερειακά.
Οι κυριότερες μορφές μετάδοσης των ειδήσεων είναι: το έντυπο κείμενο, η μετάδοση με εικόνες και ο προφορικός λόγος. Παράλληλα τα κυριότερα μέσα μετάδοσης είναι: ο τύπος, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Αναμφίβολα σήμερα κυριαρχούν κανόνες που ορίζουν πάγιες επαγγελματικές συνήθειες. Οι κανόνες αυτοί αφορούν την απλούστευση του κειμένου, τη διατύπωση της είδησης κατανοητή από όλους, αποφυγή προσωπικών απόψεων και κρίσεων και αντικειμενική μετάδοση γεγονότων και πηγών προέλευσης των πληροφοριών. Η διατύπωση και η προβολή των ειδήσεων αποτελεί σήμερα μια πραγματική επιστήμη.
Γεγονός: είναι αυτό που έχει ήδη γίνει ή βρίσκεται σε εξέλιξη και ενδιαφέρει το κοινό. Μπορεί να επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα τις ζωές των ατόμων ή να παρουσιάζει ενδιαφέρον από απλή περιέργεια. Τα γεγονότα άγονται στο τομέα της πολιτικής, οικονομίας ή αφορούν θέματα κοινωνικά, θέματα ψυχικά και θέματα ιστορίας.
Γεγονός: Αποτελεί  μία πραγματική κατάσταση, η οποία δεν μπορεί να διαψευστεί ή να αλλάξει. Έχει πραγματικό και αναπότρεπτο χαρακτήρα.
Συμβάν: Τονίζεται ο τυχαίος και συγκυριακό χαρακτήρας μίας πράξης.
Περιστατικό:  Δηλώνει το αποτέλεσμα κάποιων συνθηκών ή περιστάσεων.
Σχόλιο:  Αποτελεί την ερμηνευτική παρατήρηση που διατυπώνει κάποιος προφορικά ή γραπτά σχετικά με ένα γεγονός, μία πράξη ή συμπεριφορά ατόμων.

Γενικά
Η είδηση είναι μία πληροφορία που μπορεί να εμφανίζεται με γεγονός ή με σχόλιο ή και με
 τα δύο μαζί. Η διαφοροποίηση αυτών των δύο όρων έγκειται στο τρόπο που παρουσιάζονται.

Το γεγονός είναι μια πληροφορία που:
Είναι εξακριβωμένη.
Στηρίζεται σε αδιάσειστα στοιχεία, που αποδεικνύουν την ισχύ και την αλήθεια της.
Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί διότι είναι αποδεδειγμένα σωστή.                                         

Το σχόλιο είναι μια πληροφορία που:
Δεν είναι εξακριβωμένη διότι βασίζεται σε προσωπικές απόψεις και κρίσεις.
Συνήθως δεν στηρίζεται σε αδιάσειστα στοιχεία, καθώς δεν έχει ελεγχθεί η ισχύς και η αλήθεια της.
Γίνεται αποδεκτή με κάθε επιφύλαξη, διότι δεν είναι βέβαιο εάν είναι σωστή ή λανθασμένη.
→ Μια πληροφορία που παρουσιάζεται ως γεγονός είναι απαραίτητο να έχει εξακριβωθεί, να υπάρχουν  αδιάσειστα στοιχεία που την αποδεικνύουν και επομένως τη δεχόμαστε ανεπιφύλακτα. Αντίθετα, μια πληροφορία που σχετίζεται με το σχόλιο, την ερμηνεία του δημοσιογράφου για το γεγονός, τη δεχόμαστε με κάποια επιφύλαξη, γιατί μετά από έλεγχο μπορεί να αποδειχτεί σωστή ή λανθασμένη. Εξάλλου ανάλογα με την ιδεολογία μας μπορεί να συμφωνούμε ή να διαφωνούμε με τη γνώμη του δημοσιογράφου οπότε αναλόγως τη δεχόμαστε ή την απορρίπτουμε.
Η δημοσιογραφία και τα είδη της:



                                              ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Ειδησεογραφία
ΣΚΟΠΟΣ: αναγραφή ειδήσεων
Ερμηνευτική Δημοσιογραφία
ΣΚΟΠΟΣ: ερμηνεία & σχολιασμός γεγονότων, ειδήσεων
 ΕΙΔΗ:
 άρθρο, σχόλιο, χρονογράφημα, γελοιογραφία


→ Δημοσιογραφία ονομάζεται η συγκέντρωση και η διάδοση ειδήσεων ποικίλου περιεχομένου (πολιτικού, κοινωνικού, καλλιτεχνικού) και η διάδοση τους μέσω του τύπου και των ηλεκτρονικών μέσων, που σκοπό έχουν την ενημέρωση του πολίτη. Διακρίνεται σε δύο είδη:
α. (απλή) ειδησεογραφία που ασχολείται ειδικά με την αναγραφή των ειδήσεων. Ανακοινώνει  ότι ενδιαφέρει το κοινό και επηρεάζει τη ζωή του. Πρόκειται για απλά έκθεση των γεγονότων, χωρίς σχόλια.
β. ερμηνευτική δημοσιογραφία που ερμηνεύει και σχολιάζει τα γεγονότα και τις ειδήσεις. Ξεπερνά τα όρια της απλής ειδησεογραφίας.  Ο δημοσιογράφος, πολλές φορές, συνδυάζει ορατά ή συγκαλυμμένα την είδηση και το σχόλιο αίροντας  την αντικειμενικότητα της πληροφόρησης.
Στην ερμηνευτική δημοσιογραφία ανήκουν:
Α. το άρθρο: Το άρθρο είναι δημοσιευμένο κείμενο σε εφημερίδα ή περιοδικό που αναφέρεται σε ειδικό θέμα και έχει ειδησεογραφικό χαρακτήρα. Είναι ενταγμένο σε ένα επικοινωνιακό γλωσσικό περιβάλλον και έχει ως βασικό σκοπό την πειθώ. Πραγματεύεται θέματα της πρώτης γραμμής της επικαιρότητας, αλλά και ζητήματα ευρύτερου επιστημονικού, εγκυκλοπαιδικού καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος, που σε κάποια στιγμή αποτέλεσαν θέμα επικαιρότητας και εξακολουθούν να απασχολούν την κοινή γνώμη. Ο αρθρογράφος προσεγγίζει το θέμα του τεκμηριωμένα, χρησιμοποιεί πολλές φορές ειδικό λεξιλόγιο και υιοθετεί το δικό του ύφος.(σοβαρό, ουδέτερο, αυστηρό).

Άρθρο:
→ Βασικά χαρακτηριστικά του άρθρου:
√ έχει επίκαιρο χαρακτήρα
√ δημοσιεύεται σε εφημερίδα, σε περιοδικό, στο διαδίκτυο, κ.α.
√ καταπιάνεται με θέματα ποικίλου ή και συγκεκριμένου περιεχομένου
√ συνήθως δεν έχει προσωπικό οικείο τόνο
√ είναι περιορισμένης έκτασης
√ διαφοροποιείται από τη λογοτεχνία


Δομή:

→ Η τυπική δομή άρθρου έχει ως εξής:
1 Πρόλογος : Εκτίθεται το θέμα ή η προβληματική του.
 2 Κύριο μέρος: Παράθεση επαρκούς αποδεικτικού υλικού για: διασαφήνιση της κυρίαρχης ιδέας τεκμηρίωση της θέση-ισχυρισμού που διατυπώθηκε στην εισαγωγική παράγραφο ανασκευή θέσης.
3 Επίλογος: Συμπυκνωμένη θεώρηση των θέσεων του κύριου θέματος.

Σχόλιο: κρίση και αξιολόγηση ενός γεγονότος ή μιας είδησης και η διατύπωση από τον δημοσιογράφο της θετικής ή άλλης γνώμης του για αυτό. Αποτελεί το υποκειμενικό στοιχείο της είδησης, δηλαδή την κρίση που διατυπώνει ο δημοσιογράφος, ερμηνεύοντας, αποδοκιμάζοντας ή επιδοκιμάζοντας αυτό που έγινε.

Χρονογράφημα: Το χρονογράφημα είναι είδος έντεχνου πεζού λόγου με λογοτεχνική συχνά χροιά. Δημοσιεύεται σε εφημερίδες και σε περιοδικά· κυρίως σε εφημερίδες. Πρόθεσή του είναι να σχολιάσει την επικαιρότητα της κοινωνικής, της πολιτιστικής, και της πολιτικής ζωής. Πρόκειται για ένα σύντομο κείμενο, ευχάριστο και καλύπτει συγκεκριμένη στήλη στην εφημερίδα ή στο περιοδικό. Γράφεται σε τόνο εύθυμο, χαριτωμένο, χιουμοριστικό, κάποτε επικριτικό, δηκτικό άλλοτε, συχνά ειρωνικό, παραινετικό, έμμεσα ή άμεσα διδακτικό και παιδαγωγικό. Σκοπός του χρονογράφου είναι να ωφελήσει την κοινωνική ομάδα στην οποία απευθύνεται, να υποδείξει, να συμβουλέψει, να διδάξει και ίσως να διαπαιδαγωγήσει ενδεχομένως και να συμβάλλει στη διάπλαση της κοινωνίας.

Γελοιογραφία: ως γελοιογραφία χαρακτηρίζεται κάθε ζωγραφική παράσταση της οποίας τα κύρια γνωρίσματα προσώπων ή πραγμάτων αποδίδονται κωμικά παραλλαγμένα. Στόχος της γελοιογραφίας είναι η διακωμώδηση προσώπων από τους λόγους ή των πράξεών τους καθώς και καταστάσεων που όμως δεν συμβιβάζονται στη κοινή αντίληψη. Η σημασία δε της γελοιογραφίας συνήθως υποδηλώνεται με σχετικό υπότιτλο ή στιχομυθία αν πρόκειται για γελοιογραφικό σύμπλεγμα.


 Τρόποι σχολιασμού του γεγονότος

1. Τα κατάλληλα σημεία στίξης συμπληρώνουν ό,τι αποτυπώνεται με λέξεις και εκφράζουν: θαυμασμό, ενθάρρυνση, ευχαρίστηση, έκπληξη, συμφωνία, αποδοκιμασία, αποστροφή, αγανάκτηση, κατάπληξη, αποθάρρυνση, δισταγμό, απορία, αμφισβήτηση, ειρωνεία, έμφαση.
2. φράσεις που αποτελούν αξιολογικές κρίσεις.
3. με επίθετα με τα οποία δεν αποδίδονται πραγματικές ή αντικειμενικές ιδιότητες.
4.  με ρήματα, κυρίως στο γραπτό λόγο. Για παράδειγμα, η είδηση Ο πρωθυπουργός είπε
 « Δεν θα γίνουν εκλογές πριν από το τέλος της τετραετίας» σε πλάγιο λόγο μπορεί να εξαρτηθεί από διαφορετικά ρήματα: Ο πρωθυπουργός είπε/τόνισε/υπογράμμισε/διαβεβαίωσε πως δεν θα γίνουν εκλογές πριν από το τέλος της τετραετίας. Είναι φανερό πως η χρήση των ρημάτων αποτελούν μορφή σχολίου.
5. με επιρρήματα ή επιρρηματικές φράσεις.(π.χ. αναμφισβήτητα, δικαιολογημένα, ευτυχώς..)
6. με τη χρήση των εγκλίσεων, οι οποίες φανερώνουν τη ψυχική διάθεση του υποκειμένου σε σχέση με εκείνο που σημαίνει το ρήμα. Π.χ. Είναι αλήθεια (οριστική: φανερώνει κάτι το πραγματικό και βέβαιο), θα ήταν αλήθεια (δυνητική οριστική: φανερώνει κάτι το ενδεχόμενο, το πιθανό). Στα παραδείγματα αυτά κάθε έγκλιση δηλώνει και διαφορετική στάση (σχόλιο) του γράφοντος ή του ομιλούντος απέναντι στο γεγονός.
7. με επιφωνήματα, επιφωνηματικές εκφράσεις, που εκφράζουν ευχάριστα ή δυσάρεστα συναισθήματα, επιδοκιμασία ή αποδοκιμασία. Για παράδειγμα: μπράβο!, αλίμονο!, Τι κρίμα!
8. με υποκοριστικά ή μεγεθυντικά: π.χ. ανθρωπάκι, αυτοκινητάρα.
9. με τη σειρά των λέξεων: οι αλλαγές στη θέση των λέξεων και των λεκτικών συνόλων δηλώνουν τη πρόθεση του ομιλούντος ή του γράφοντος.

Π.χ. Η κυβέρνηση απέρριψε τα αιτήματα των απεργών. Τα αιτήματα των απεργών απέρριψε η κυβέρνηση. Απέρριψε η κυβέρνηση τα αιτήματα των απεργών.

Παρατηρείται ότι σε κάθε περίπτωση τονίζεται διαφορετικός όρος της πρότασης. Η αλλαγή της σειράς των λέξεων συνιστά σχόλιο.

10. με τη παρεμβολή ξένου σχολίου.

 Προβολή της είδησης

Το σχόλιο της είδησης αποτελεί το υποκειμενικό στοιχείο αυτής. Αυτό δεν σημαίνει ότι μια είδηση που απλώς καταγράφει ένα γεγονός, χωρίς να εμπεριέχεται κάποιο σχόλιο, αποδίδει πάντοτε αντικειμενικά τη πραγματικότητα.. Αντίθετα, το υποκειμενικό στοιχείο μπορεί να ενυπάρχει, καθώς αυτό εκτός από τους λεκτικούς τρόπους με τους οποίους εκφράζεται, εξαρτάται από «εξωγλωσσικούς παράγοντες». Αυτοί μπορεί να είναι:

 Η μορφή του τίτλου της είδησης. Δηλαδή, αν η διαφήμιση είναι γραμμένη με μεγάλου μεγέθους έντονα γράμματα ή μικρότερου μεγέθους.
 Η έκταση της είδησης σε κάποιο έντυπο και η διάρκεια προβολής και παρουσίασης της από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα ενημέρωσης.
 Η τοποθέτηση της είδησης στη σελιδοποίηση του εντύπου ή η σειρά προβολής της από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα.
 Η κυριαρχία του λόγου ή της εικόνας που πλαισιώνει την είδηση σε ένα έντυπο. Επίσης ο τόνος της φωνής του εκφωνητή κατά την αναγγελία της είδησης, έχει συμπληρωματικό ρόλο.

Η παραπάνω επιλογές συνιστούν έμμεσο σχόλιο και εξαρτώνται από:
τη θέση του δημοσιογράφου και της εφημερίδας απέναντι στη
σχετική είδηση και την ιεράρχηση των ειδήσεων της ημέρας. Συνιστά μια υποκειμενική επέμβαση 
στη παρουσίαση της, που εξαρτάται από την ιδεολογική και πολιτική τοποθέτηση, τις απόψεις, την προσωπικότητα γενικά είτε του δημοσιογράφου είτε του εντύπου ή του ραδιοτηλεοπτικού σταθμού.




Η διαφοροποίηση της είδησης

Στο χώρο των έντυπων μέσων μαζικής ενημέρωσης
    η επικοινωνία παρουσιάζει ιδιομορφία. Εντοπίζεται ένας πομπός (δημοσιογράφος) που εκπέμπει το ίδιο μήνυμα (είδηση) μέσω του γραπτού λόγου σε εκατομμύρια δέκτες (αναγνώστες). Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι οι δέκτες διαφέρουν μεταξύ τους ως προς το κοινωνικό, μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο και έχουν διαφορετικές αντιλήψεις, ιδέες, βιώματα και ενδιαφέροντα. Γίνεται σαφές, λοιπόν, πως δεν αντιλαμβάνονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο το ίδιο μήνυμα και δίνεται διαφορετική ερμηνεία από τον καθένα ξεχωριστά, ιδιαίτερα όταν ο δημοσιογράφος χρησιμοποιεί στο κείμενο του μηνύματος λέξεις ή φράσει με μεταφορική σημασία, εκμεταλλευόμενος τη πολυσημία των λέξεων.
        Η ερμηνεία μιας είδησης εξαρτάται άμεσα, εκτός από το γλωσσικό πλαίσιο που την καθορίζει και το εξωγλωσσικό πλαίσιο, τη γνώση δηλαδή του κόσμου και των πραγμάτων που καθορίζουν το διαφορετικό νόημα που παίρνουν οι λέξεις ή οι φράσεις μέσα στο σύστημα της επικοινωνίας.






 Παρεμβολή ξένου σχολίου στην είδηση
        
          Σε πολλές περιπτώσεις ο δημοσιογράφος επιλέγει να μη σχολιάσει ο ίδιος κάποιο γεγονός εκφράζοντας έμμεσα ή άμεσα την προσωπική του άποψη για αυτό, αλλά περιλαμβάνει στην είδηση του το σχόλιο κάποιου άλλου προσώπου για το γεγονός.
        Το ξένο σχόλιο:
-     -μπορεί να είναι η άποψη κάποιου που πρωταγωνίστησε στο γεγονός ή που έπαιξε κάποιο ρόλο κατά την εξέλιξη του.
-    - διακρίνεται εύκολα από το υπόλοιπο κείμενο της είδησης. Προλογίζεται από τον δημοσιογράφο με κατάλληλες εκφράσεις (σύμφωνα με την άποψη του/της…, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο/η…).
-   - επιτρέπει στο δημοσιογράφο να φωτίσει ολόπλευρα το γεγονός και να εξυπηρετήσει την αλήθεια. Επίσης, προσδίδει κύρος και εγκυρότητα στην ενημέρωση που παρέχει, ιδιαίτερα όταν το σχόλιο προέρχεται από έναν ειδικό. Καταληκτικά, δείχνει σεβασμό στον αναγνώστη, διότι του επιβάλλει την άποψη του αλλά τον αφήνει ελεύθερο να κρίνει μόνος του.


Παράδειγμα:


→ µε κατάλληλες εκφράσεις (όπως ανακοίνωσε, ανέφερε, ισχυρίζεται …)
  
        Χιτώνας που ανακαλύφθηκε πριν δύο χρόνια σε χωριό της Εύβοιας κατά τη
     διάρκεια των ανασκαφών από ελληνοβρετανική αρχαιολογική αποστολή, είναι πιθανότατα το αρχαιότερο ένδυμα που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα
    στην Ευρώπη, σύμφωνα µε τη γνώμη των Ελλήνων ειδικών που ολοκληρώνουν τη συντήρησή του.


→ µε ειδικά σημεία στίξης (κόμματα, εισαγωγικά, παρενθέσεις κ.λπ.)

       Όπως µας είπε ο διευθυντής της Σχολής Τυφλών, “Ο Ποντικάκης είχε πάει 
      στη Σχολή πριν από τέσσερις μήνες και παρακολουθούσε μαθήματα. Είχε
     βέβαια μειωμένη όραση, αλλά κυκλοφορούσε άνετα στους δρόμους και σύντομα θα έπαιρνε από την αστυνομία άδεια μικροπωλητή. Ο Λάμπρου ήταν
       µόνο ενάμιση μήνα στη Σχολή”.




 Διαπλοκή του γεγονότος με το σχόλιο στην είδηση

    Πολλές φορές, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, ο δημοσιογράφος δεν διαχωρίζει το σχόλιο του από το γεγονός στην είδηση που παρουσιάζει, αλλά τα διαπλέκει σε αυτήν, με αποτέλεσμα ο αναγνώστης να μην είναι σε θέση να τα διακρίνει. Συμπερασματικά, η διαπλοκή αυτή του σχολίου με το γεγονός δημιουργεί τον κίνδυνο να παραπλανηθεί ο αναγνώστης, να θεωρήσει τη γνώμη του δημοσιογράφου ως εξακριβωμένο γεγονός με αποτέλεσμα να διαστρεβλωθεί η αλήθεια.
   Βέβαια, τα προσωπικά σχόλια του δημοσιογράφου που περιλαμβάνονται σε μία είδηση δεν αποτελούν απαραίτητα αρνητικό στοιχείο, διότι η υποκειμενική γνώμη του δημοσιογράφου είναι απαραίτητη για την σωστή λειτουργία των ΜΜΕ. Η συγκριτική μελέτη από τον αναγνώστη των ποικίλων απόψεων και προσωπικών σχολίων των δημοσιογράφων επι διαφόρων θεμάτων του επιτρέπει να διαμορφώσει δική του άποψη. Όμως, οι δημοσιογράφοι οφείλουν να παρουσιάζουν την άποψη τους ελεύθερα και εμπεριστατωμένα, απαλλαγμένοι από προκαταλήψεις και εμπάθειες και φροντίζοντας να διαχωρίσουν τα προσωπικά τους σχόλια από το γεγονός.



Γεγονός
(αντικειμενικό στοιχείο)

Διαπλοκή γεγονότος - σχολίου στοιχείο
             -Κίνδυνος παραπληροφόρησης από τον δημοσιογράφο
                   -Το σχόλιο συνυφαίνεται µε το γεγονός του αναγνώστη   
                        -Το σχόλιο συνυφαίνεται µε το γεγονός
                       - Κίνδυνος παραπληροφόρησης     
                            -Κίνδυνος παραπληροφόρησης του αναγνώστη

Σχόλιο
υποκειμενικό στοιχείo.
Διαχωρισμός του γεγονότος από το σχόλιο


Γεγονός
αντικειμενικό
στοιχείο

                                 Διαχωρισμός του γεγονότος από το σχόλιο
                                       Γεγονός + αξιολογική κρίση
                                                             Ευδιάκριτα
                                Πολύπλευρη πληροφόρηση του αναγνώστη

Σχόλιο
υποκειμενικό στοιχείο
Το γεγονός και το σχόλιο στην είδηση





 Η οργάνωση και η παρουσίαση της είδησης


                                          Ο ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ


ΣΤΟΝ ΤΙΤΛΟ ΤΗΣ ΕΙΔΗΣΗΣ
Συνοψίζει τα γεγονότα σε μια περίοδο λόγου


                                                       ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ
                                                                  ΠΕΡΙΛΗΨΗ
                                               Παρουσιάζει περιληπτικά τα ΚΥΡΙΑ
                                                         ΣΤΟΙΧΕΙΑ της είδησης


ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΤΗΣ ΕΙΔΗΣΗΣ
Εκθέτει αναλυτικά τα
γεγονότα στις
υπόλοιπες
παραγράφους

   → Στην έντυπη δημοσιογραφία, προκειμένου να ενημερωθεί το αναγνωστικό κοινό όσο το δυνατόν πληρέστερα για ένα γεγονός και να διατηρείται το ενδιαφέρον, η παρουσίαση της είδησης οργανώνεται κατά κανόνα σε τρεις βαθμίδες:

           ΠΡΩΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ: Δίνεται ο τίτλος της είδησης, όπου αναφέρεται συνοπτικά το περιεχόμενο της είδησης με μια περίοδο, φράση ή ακόμα και λέξη. Έχει γενικό χαρακτήρα.
  ΔΕΥΤΕΡΗ ΒΑΘΜΙΔΑ: Δίνεται η δημοσιογραφική περίληψη, στην οποία παρουσιάζονται περιληπτικά τα βασικά, κατά τη γνώμη του συντάκτη, στοιχεία της είδησης με μία ή δύο παραγράφους. Το μέρος αυτό της είδησης έχει ειδικότερο χαρακτήρα.
     ΤΡΙΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ: Δίνεται η ανάπτυξη της είδησης, στην οποία εκτίθενται αναλυτικά τα γεγονότα. Το μέρος αυτό της είδησης έχει αναλυτικό χαρακτήρα.

   Με τον τρόπο αυτό οργάνωσης του κειμένου μιας είδησης, ο δημοσιογράφος αρχίζει από το πιο σημαντικό στοιχείο και καταλήγει στο λιγότερο σημαντικό. Σύμφωνα με τη δημοσιογραφική ορολογία, ακολουθείται η μέθοδος της «ανεστραμμένης πυραμίδας».



   Σημείωση: Κάτω από τον τίτλο, συχνά, εντοπίζεται ο υπότιτλος, όπου αναφέρεται σύντομα σε κάποιο εξίσου σημαντικό στοιχείο της είδησης. Σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις ο υπότιτλος είναι εκτενής, ώστε να θεωρηθεί μέρος της δημοσιογραφικής περίληψης περισσότερο, 
      παρά μέρος του τίτλου.


ΠΡΩΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ                       ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΙΔΗΣΗΣ
                                                    Συνόψιση των γεγονότων σε μια περίοδο λόγου
     ΔΕΥΤΕΡΗ ΒΑΘΜΙΔΑ                   ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
                                                    Περιληπτική παρουσίαση των στοιχείων της είδησης
      ΤΡΙΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ                          ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΙΔΗΣΗΣ
                                                  Αναλυτική έκθεση των γεγονότων της είδησης




        ∞ Συντακτικά στοιχεία στην είδηση:

     Προτάσσεται πάντα το πιο σημαντικό: μια πράξη, ένα αποτέλεσμα της πράξης, το πρόσωπο που δρα ή που παθαίνει κάτι, ο τόπος, ο χρόνος, η αιτία, ο τρόπος, ο σκοπός και οι συνέπειες.
   Χρησιμοποιείται κυρίως η παθητική σύνταξη όταν δε θέλουμε να πούμε ή όταν δεν έχει σημασία ποιος έκανε την πράξη.
        Συχνή χρήση ονοματικών (ετερόπτωτων και ομοιόπτωτων) προσδιορισμών.
       Η κανονική σειρά των λεκτικών συνόλων διαφοροποιείται ανάλογα με τον όρο που επιδιώκεται να τονιστεί.




 Ενεργητική και παθητική σύνταξη

    Με την ενεργητική σύνταξη δίνεται έμφαση στο υποκείμενο, δηλαδή το πρόσωπο που προβαίνει σε μία ενέργεια. Αποδίδεται με σαφήνεια τόσο το τι έγινε, ποια είναι η πράξη ή το γεγονός, όσο και το ποιος το έκανε. Θεωρείται η καταλληλότερη σύνταξη στην ειδησεογραφία.
     Με τη παθητική σύνταξη δίνεται έμφαση στο γεγονός, στη πράξη και στο πρόσωπο ή το πράγμα που παθαίνει κάτι.